ضرورت کشت محصولات تراریخته

در پایان سال 2005 میلادی سطح زیر کشت جهانی گیاهان تراریخته با 11 درصد افزایش نسبت به سال 2004 به 90 میلیون هکتار رسیده که طبق سند ملی زیست فن‌آوری، سهم ایران از این عرصه باید به 450 هزار هکتار بالغ شود که فاصله زیادی با این هدف داریم... 

ضرورت کشت محصولات تراریخته

در پایان سال 2005 میلادی سطح زیر کشت جهانی گیاهان تراریخته با 11 درصد افزایش نسبت به سال 2004 به 90 میلیون هکتار رسیده که طبق سند ملی زیست فن‌آوری، سهم ایران از این عرصه باید به 450 هزار هکتار بالغ شود که فاصله زیادی با این هدف داریم.

دکتر بهزاد قره‌یاضی، عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان این مطلب به خبرنگار «فن‌آوری» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) خاطرنشان کرد: رشد چشمگیر تولید محصولات تراریخته در سال 2005 به ویژه از آنجا حائز اهمیت است که تعداد کشورهایی که گیاهان تراریخته را در سطح انبوه تولید می‌کنند نیز از 17 کشور در سال 2004 به 21 کشور شامل 11 کشور در حال توسعه و شش کشور اروپایی - که گیاهان ترایخته را به صورت انبوه تولید و مصرف می‌کنند - رسیده است.

رییس سابق پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی خاطرنشان کرد: این رشد سریع در حالی است که بیش از 10 سال از عمر این فن‌آوری نمی‌گذرد و در همین مدت از یک سو شاهد فعالیت مخالفان این فن آوری در کشورهای جهان سوم و از سوی دیگر ممانعت و کارشکنی کشورهای دارنده این فن آوری - به طور مشخص دولت آمریکا - از دستیابی بسیاری از کشورهای در حال توسعه به این فن آوری حیاتی هستیم.

وی با تاکید بر این که فن‌آوری آینده کشاورزی با بیوتکنولوژی ارتباط مستقیم دارد تصریح کرد: کشاورزی امروز بدون فن‌آوری‌های نوین بی‌معناست و مطمئنا کشورهایی که نتوانند خود را با این فن‌آوری‌های جدید به ویژه تولید محصولات کشاورزی دست‌کاری شده ژنتیکی (تراریخته) همراه کرده و زمینه توسعه تحقیقات و بهره‌گیری از آنها را فراهم کنند، با مشکلات بسیار جدی مواجه خواهند شد.

این قبیل کشورها دیر یا زود محکوم به آن خواهند بود که محصولات زراعی تراریخته را با قیمت بالاتر و ضریب اطمینان کمتر از سایر کشورها وارد کنند کما این که در حال حاضر بخش عمده دانه‌های روغنی و روغن‌های وارداتی ما تراریخته هستند و این در حالی است که گاهی این طرف و آن طرف ذکر می‌شود که به عنوان مثال باید جلوی توسعه محصولات زراعی تراریخته در کشور گرفته شود.

وی با بیان این که امسال 4/54 میلیون هکتار یا 60 درصد کل سویای جهان به سویای تراریخته اختصاص دارد به ایسنا گفت: اگر بخواهیم دانه روغنی سویا را مصرف کرده و یا به خوراک دام اختصاص دهیم ناگزیریم از این محصولات خریداری کنیم و در واقع بازاری برای خرید سویای غیر تراریخته باقی نمانده است .

رییس سابق پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی خاطرنشان کرد: 24 درصد کل اراضی زیر کشت ذرت جهان به وسعت حدود 2/21 میلیون هکتار به کشت ذرت تراریخته اختصاص پیدا کرده که کنجاله تولیدی از این محصولات ذرت به همراه کنجاله سویا خوراک عمده دام‌ها را در مناطق مختلف جهان تشکیل می‌دهند.

دکتر قره‌یاضی با اشاره به اهمیت علمی محصولات تراریخته گفت: ایران تنها کشور در منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای میانه است که قادر به تولید محصولات تراریخته است و می تواند به بازار مصرف عمومی برساند.

این در حالی است که امروز آمریکا و کل جهان غرب درصدد هستند که مانع از دستیابی کشورهای جهان سوم به ویژه ایران به فن‌آوری‌های پیشرفته شوند و به سرکردگی کشوری که خود سابقه استفاده جنایتکارانه از فن‌آوری هسته‌یی را دارد حتی با فعالیت‌های تحقیقاتی ما در زمینه فن آوری صلح آمیز هسته‌یی مخالفت می‌کنند.

وی در گفت‌و‌گو با ایسنا افزود: این مخالفت‌ها و مانع‌تراشی‌ها به حدی است که دانشگاه‌های کشورهای غربی برای ادامه تحصیل در رشته‌های بیوتکنولوژی، مهندسی ژنتیک، نانو تکنولوژی و میکروبیولوژی به سختی به جوانان ما پذیرش می‌دهند و پس از آن در هر مرحله‌ای نیز جلوی آنها را می‌گیرند.

در چنین شرایطی متاسفانه در داخل کشور هم گاه با موانعی در راه توسعه بیوتکنولوژی در کشاورزی، پزشکی، محیط زیست و صنعت و تولید محصولات تراریخته مواجه می‌شویم که می‌تواند مشکلی مضاعف در پیشبرد این تحقیقات در کشور باشد.

دکتر قره‌یاضی در ادامه با اشاره به تصویب سند ملی زیست‌فن‌آوری که منطبق با اصول ایمنی زیستی تدوین شده است، خاطرنشان کرد: طبق این سند ایران باید 5/0 درصد سطح زیر کشت جهانی محصولات تراریخته را به خود اختصاص دهد که امسال حدود 450 هزار هکتار می‌شود که در شرایط موجود طبیعتا چنین رقمی نداریم.

این متخصص بیوتکنولوژی کشاورزی در پایان با اشاره به گزارش اخیر «سرویس بین‌المللی برای دستیابی و استفاده از بیوتکنولوژی کشاورزی» (ISAAA) که در آن از ایران به عنوان تنها کشور مسلمان جهان و اولین کشور منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا که به تولید انبوه و کشت مزرعه‌یی گیاهان تراریخته موفق شده، یاد شده است، ابراز امیدواری کرد که مسوولان با حمایت از محققان توانمند کشور زمینه توسعه بیش از پیش فن‌آوری زیستی در بخش‌های مختلف و تحقق کامل اهداف مصوب سند ملی زیست فن آوری خصوصا کشت انبوه محصولات کشاورزی تراریخته در کشور را فراهم کنند.

تهیه و تنظیم:مهندس رضا بهبودیAgronomist. کارشناس ارشد علوم کشاورزی